KOMUNIKAT JURY
NAJWYŻSZYCH POLSKICH TROFEÓW ŻEGLARSKICH NAGRÓD HONOROWYCH „REJS ROKU 2019” i „SREBRNY SEKSTANT”
Już po raz 50odbyło się tradycyjne, grudniowe posiedzenie Jury Nagród Honorowych „Rejs Roku” i „Srebrny Sekstant”. Od 2009 roku patronem „Rejsu Roku” jest Prezydent Gdańska; „Srebrny Sekstant” jest nagrodą Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Obrady, ze względu na remont stoczniowy przeniesiono z tradycyjnego miejsca – salonu komendanta „Daru Pomorza” – na pokład „Daru Młodzieży”.
W obradach uczestniczyli:
kontradm. Czesław Dyrcz przewodniczący Jury
Bogusław Witkowski wiceprezes PZŻ ds. morskich, przew. Kom. Żeglarstwa Morskiego
Zbigniew Stosio sekretarz Jury „Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
Leszek Paszkowski przedstawiciel miasta Gdańska
Aleksander Gosk koordynator projektu „Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
Marek Padjas Grotmaszt Bractwa Kaphornowców
laureaci nagród Rejs Roku z lat ubiegłych:
Jerzy Jaszczuk
Hubert Latoś
Eugeniusz Moczydłowski
Roman Paszke
Jerzy Rakowicz
Jerzy Wąsowicz
—————————————————————————————————————-
Jury po analizie przedsięwzięć żeglarskich sezonu 2019, poddało ocenie 11 wypraw, o różnym charakterze, zarówno pod względem skali, charakteru, celów jak i stopnia żeglarskiej trudności. Dyskutowano merytorycznie i wielokierunkowo praktycznie każdą kandydaturę, pod kątem wartości sportowych, społecznych, edukacyjnych, także promocyjnych, zawierających się w poszczególnych żeglarskich przedsięwzięciach. Jedynie kwestia najwyższego trofeum nie wywołała kontrowersji i praktycznie bez dyskusji zatwierdzona została przez aklamację. Była to oczywiście wyraźnie wyróżniająca się wyprawa minionego sezonu – rejs kapitan Joanny „Asi” Pajkowskiej solo non-stop dookoła świata na jachcie „Fanfan” – jednogłośnie uznana kandydaturą do Srebrnego Sekstantu i Nagrody Honorowej „Rejs Roku 2019”.
Przyznanie kolejnych nagród i wyróżnień poprzedzały merytoryczne dyskusje, prezentacja argumentów. Istotnym wątkiem było odniesienie się do rejsów w ekstremalnych warunkach pogodowych, gdzie w stanowisku i ocenach Jury podkreślono nadrzędność zachowania bezpieczeństwa pływania.
Podsumowując miniony sezon wspominano również o tych, spośród znaczących postaci w historii Rejsu Roku, którzy odeszli w 2019 roku na wieczną wachtę – Tadeusza Jabłońskiego (twórcę Rejsu Roku), Andrzeja Rościszewskiego (laureata Srebrnego Sekstantu nr 1 z 1970 r.), laureatów nagród w kolejnych latach: Piotra Bigaja, Edwarda Kinasa, Andrzeja Mendygrała…
Ostatecznie w wyniku głosowań wyłoniono następujących laureatów jubileuszowej, pięćdziesiątej edycji nagród „Srebrny Sekstant – Rejs Roku 2019”:
———————————————————————————————————————————-
- Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2019” i „Srebrny Sekstant”
– Joanna Pajkowska, która na jachcie „Fanfan” opłynęła świat w rejsie solo – non stop trasą klasyczną wokół trzech przylądków: Dobrej Nadziei, Leeuwin i Horn. Kapitan Pajkowska wystartowała z Plymouth 23 września 2018, tam też zakończyła swój rejs 28 kwietnia 2019. Na 12-metrowym aluminiowym jachcie „Fanfan” pokonała trasę 29 tysięcy mil morskich w czasie 216 dni i 16 godzin. Rejs odbywał się w ekstremalnych warunkach – na dalekim antarktycznym południu, podczas opływania kontynentów Afryki, Australii i Ameryki Południowej było zimno, sztormy nawet do 10 st. Beauforta, wysoka fala, zaś w rejonach okołorównikowych trudne do wytrzymania upały i frustrujące dla żeglarzy cisze. Trawers Hornu – ostatniego z trzech groźnych przylądków – „Fanfan” minął 19 lutego 2019, w ciężkim sztormie. Kapitan Pajkowska, z powodu awarii autopilota, musiała przez 19 godzin sterować ręcznie.
Joanna Pajkowska jest pierwszą Polką która opłynęła samotnie świat bez zachodzenia do portów i czwartym polskim żeglarzem, który tego dokonał. Wcześniej zrealizowali podobne rejsy – Henryk Jaskuła („Dar Przemyśla”, 1980), Tomasz Lewandowski („Luka”, 2008) i Szymon Kuczyński („Atlantic Puffin”, 2018). W liczącej już pół wieku historii Rejsu Roku, kapitan Pajkowska jako pierwsza, uhonorowana została Srebrnym Sekstantem po raz trzeci (poprzednio 2009,2017)
- Drugą Nagrodą Honorową „Rejs Roku 2019” Jury przyznało kapitanowi Przemysławowi Tarnackiemu, inicjatorowi, kreatorowi i skipperowi projektu, realizowanego w ramach Ocean Challenge Yacht Club. Koncepcja unikatowej formuły Pro/Am zakłada uczestnictwo w regatowych załogach Polaków – amatorów, intensywnie szkolonych przez najwybitniejszych światowych żeglarzy morskich – legendy najsłynniejszych regatowych zmagań. W minionym sezonie, godne odnotowania wyniki, tak zestawiane załogi zanotowały m.in. w regatach Rolex Middle East Sea Race czy Fastnet Race 2019
- Trzecią Nagrodę Honorową „Rejs Roku 2019”przyznano kapitanowi Andrzejowi Kopczyńskiemu za wieloletnie żeglarskie przedsięwzięcie, jakim było etapowe opłynięcie świata, zapoczątkowane w 2015 roku wyjściem z Hudson na Florydzie jachtem „Jolanta III”. Żeglarz i jacht po przejściu Kanałem Panamskim na Pacyfik, wędrówkę przez archipelagi Oceanii, azjatyckie wyspy, wody Oceanu Indyjskiego, porty południowej Afryki, po przejściu Atlantyku zawinął w 2019 roku do Hudson – portu wyjścia na Florydzie.
Jury postanowiło także przyznać dwa wyróżnienia za kolejne żeglarskie projekty:
- kpt. Janusz Madej za start i godną odnotowania postawę w prestiżowych regatach Rolex Fastnet Race 2019 w klasie załóg dwuosobowych. Startując z Irlandczykiem Tomem Dolanem na 11-metrowym jachcie „One Way” (typ Sun Fast 3600) skalsyfikowany został na 6 miejscu – w połowie stawki startujących w klasie.
- kpt. Maciej Sodkiewicz, uparty polarny żeglarz, za realizację kolejnego północnego projektu Lodowe Krainy – Rosyjska Arktyka 2019 Żeglując ze zmiennymi załogami odwiedzał odludne i zapisane w historii podboju Arktyki wyspy, archipelagi i przystanie. Port początkowy Archangielsk – powrót z Arktyki przez Kanał Białomorsko-Bałtycki do Sankt Petersburga.
Nagrodą specjalną „Rejs Roku 2019” Jury uhonorowało wielką wyprawę żaglowca
„DAR MŁODZIEŻY” dookoła świata – Rejs Niepodległości
Kapitanowie żeglugi wielkiej Ireneusz Lewandowski i Rafał Szymański dowodzili fregatą w tym rejsie. Wyprawa zorganizowana została przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Uniwersytet Morski i Fundację Misyjną Salvatti dla uczczenia stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości. Trasa prowadziła przez 23 porty, 5 kontynentów z uczestnictwem w Światowych Dniach Młodzieży w Panamie. W etapowym rejsie wzięło udział w sumie 950 młodych ludzi, w większości odbywających praktyki morskie studentów Uniwersytetu Morskiego oraz laureatów ogólnopolskiego konkursu niepodległości.
Przyznano także tradycyjną
- Nagrodę Specjalną Polskiego Związku Żeglarskiego, którą wyróżniono:
kpt. Wojciecha Malejkę za poprowadzenie jachtu „Dar Szczecina” w The Tall Ships Races’2019. W kolejnych etapach zlotu uczestniczyło 36 młodych żeglarzy wyłonionych w konkursie programu Morskiej Edukacji Młodzieży i reprezentacji Szczecina. W trudnych warunkach na wodach Morza Północnego i Skagerraku młode załogi z sukcesami zmagały się z konkurentami wygrywając m.in. regaty w klasyfikacji over all (bez podziału na klasy).
- Nagrodę Specjalną Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynową Różę Wiatrów”
przyznano kpt. Michałowi Weselakowi, uczestnikowi prestiżowych, oceanicznych regat samotnych żeglarzy Mini Transat 650. Jest czwartym Polakiem, który wystartował w tych dwuetapowych regatach niewielkich jachtów wyścigowych na trasie La Rochelle – Las Palmas – Martynika. Na mecie Polaka sklasyfikowano na 12 pozycji, co w debiutanckim starcie i przy technicznych problemach uznać należy za sukces.
W E R D Y K T J U R Y NAGRÓD RR 2019 :
„Srebrny Sekstant” i I Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2019”
– Joanna Pajkowska – solo-non stop, samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów na jachcie „Fanfan”
II Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2019”
– Przemysław Tarnacki – za realizację unikatowego projektu uczestnictwa w najpoważniejszych regatach żeglarstwa morskiego i wyniki startów w prestiżowych regatach sezonu 2019
III Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2019”
– Andrzej Kopczyński – etapowa wokółziemska wyprawa na s/y „Jolanta III” w latach 2015-2019
Honorowe Wyróżnienia „Rejs Roku 2019”
– Janusz Madej – za start i postawę w regatach Rolex Fastnet Race 2019 załóg dwuosobowychna s/y „One Way”
– Maciej Sodkiewicz – za realizację wyprawy Lodowe Krainy – Rosyjska Arktyka 2019 z Archangielska przez wody arktyczne do St Petersburga
Nagroda Specjalna Rejs Roku 2019
Ireneusz Lewandowski, Rafał Szymański, wyprawa„Daru Młodzieży” dookoła świata – „Rejs Niepodległości” dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości
Nagroda Specjalna Polskiego Związku Żeglarskiego
– Wojciech Malejka za udział i wyniki w The Tall Ships Race’s 2019 z młodzieżową załogą na jachcie „Dar Szczecina”
Nagroda Specjalna Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynowa Róża Wiatrów”
– Henryk Weselak – za start i uzyskany wynik na jachcie „961” w oceanicznych regatach małych łodzi Mini Transat 650
——————————————————————————————————————————-
Tradycyjnie w Komunikacie Rejsu Roku uwzględniamy werdykt Kolegium Redakcyjnego przyznającego doroczną
Nagrodę Magazynu Sportów Wodnych „ŻAGLE”
wyróżniającą rejsy morskie na małych jachtach. Laureatem 2019 został Andrzej Remiszewski za bałtycką wędrówkę po portach i przystaniach zachodniego Bałtyku na jachcie „Tequila”.
ZDOBYWCY GŁÓWNYCH NAGRÓD HONOROWYCH
„REJS ROKU – SREBRNY SEKSTANT” 1970 – 2019
1970
kpt. Andrzej Rościszewski – opłynięcie Islandii na s/y Śmiały”
1971
kpt. Dariusz Bogucki – rejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y „Mestwin”
1972
kpt. Bogdan Olszewski – rejs do Murmańska na s/y „Alf”
1973
kpt. Krzysztof Baranowski – pierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y „Polonez”
1974
kpt. Zygfryd Perlicki, s/y „Copernicus” i kpt. Zdzisław Pieńkawa, s/y „Otago”
– za udział w pierwszych, w historii żeglarstwa, załogowych regatach wokółziemskich
1975
kpt. Richard Konkolski – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nike”
1976
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie Plymouth – Newport na s/y „Spaniel”
1977
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca na s/y „Spanielek”
w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach
1978
kpt. Krystyna Chojnowska – Liskiewicz – pierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y „Mazurek”
1979
kpt. Jerzy Rakowicz – zwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy
na trasie Falmouth – Azory – Falmouth na s/y „Spaniel”
1980
kpt. Henryk Jaskuła – samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów
z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y „Dar Przemyśla”
1981
kpt. Wojciech Wierzbicki – pierwsze polskie opłynięcie arktycznego archipelagu Svalbard na s/y „Gedania”
1982
kpt. Ryszard Wabik – rejs do Ameryki Południowej z opłynięciem
przylądka Horn na s/y „Wojewoda Koszaliński”
1983
kpt. Michał Szafran – rejs dookoła świata na s/y „Nasz Dom”
1984
kpt. Andrzej Urbańczyk – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nord IV”
1985
kpt. Wojciech Jacobson – rejs z Le Havre przez Kanał Panamski
do Vancouver na s/y „Vagabond”
1986
kpt. Ryszard Wabik – wyprawa dookoła świata szlakiem W. Wagnera na s/y „Tropiciel”
1987
kpt. Bogdan Marciniak – rejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y „Asterias”
1988
kpt. Wojciech Jacobson, kpt. Janusz Kurbiel, kpt. Ludomir Mączka – pierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego (kier. W > E) na s/y „Vagabond”
1989
kpt. Wojciech Ogrzewalski – transoceaniczne regaty na jachtach „Futuro” i „Barakuda”
1990
kpt. Jan Ludwig – rejs dookoła świata na s/y „Zawisza Czarny”
1991
kpt. Janusz Kurbiel – dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu na s/y „Vagabond 3”
1992
kpt. Wojciech Skórski – transatlantycki rejs na s/y „Agnessa”
1993
kpt. Jan Pinkiewicz – arktyczny rejs na s/y „Dar Świecia”
1994
kpt. Tadeusz Jakubowski – rejs dookoła świata na s/y „White Eagle”
1995
kpt. Jerzy Radomski – za wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978 – 1995
na s/y „Czarny Diament” po wszystkich oceanach
1996
kpt. Mieczysław Siarkiewicz – opłynięcie Spitsbergenu na s/y „Barlowento”
1997
kpt. Roman Paszke – zdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y „MK Cafe”
1998
kpt. Andrzej Armiński – za doskonałą postawę w regatach
EXPO’98 Round the World Rally na s/y „Mantra 3”
1999
kpt. Lech Kosakowski – samotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym
i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y „Nona”
2000
kpt. Jerzy Wąsowicz – wielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y „Antica”
2001
kpt. Roman Paszke – za znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y „Warta – Polpharma”
2002
kpt. Wacław Strusiński – harcerska wyprawa na wody Spitsbergenu na s/y „Alefant”
2003
kpt. Jacek Wacławski – rejs na s/y „Stary” wokół przylądka Horn z dotarciem
do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego
2004
kpt. Przemysław Mączkowski – arktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y „Politechnika”
2005
kpt. Barbara Królikowska – wielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y „Karolka”
2006
kpt. Jacek Wacławski oraz Dominik Bac, Sławomir Skalmierski, Tomasz Szewczyk –
za pokonanie na s/y „Stary” Przejścia Północno-Zachodniego.
kpt. Tadeusz Natanek – za pokonanie na s/y „Nekton” Przejścia Północno – Zachodniego
2007
kpt. Jarosław Kaczorowski – za udany start na jachcie „Allianz.pl” w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50
2008
kpt. Tomasz Lewandowski – za rejs na jachcie „Luka” dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód
2009
kpt. Joanna Pajkowska – za rejs na jachcie „Mantra Asia” – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą.
2010
kpt. Jerzy Radomski – za trwającą 32 lata wyprawę po wszystkich oceanach,
na s/y „Czarny Diament”
2011
kpt. Zbigniew Gutkowski – za znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy Velux 5 Oceans na s/y „Operon Racing”
2012
kpt. Tomasz Cichocki – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Polska Miedź”
2013
kpt. Ryszard Wojnowski – za pierwsze w historii polskiej bandery sportowej pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego na s/y „Lady Dana 44”
2014
kpt. Ryszard Wojnowski – za pokonanie Przejścia Północno – Zachodniego na s/y „Lady Dana 44”, równoznaczne z zamknięciem pętli wokół Bieguna Północnego
2015
kpt. Piotr Kuźniar – za rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na s/y „Selma Expeditions”
2016
kpt. Szymon Kuczyński – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Atlantic Puffin”
2017
kpt. Joanna Pajkowska – za zwycięski start, wraz z Uwe Rottgeringiem, na s/y „Rote 66”, w transatlantyckich regatach „Twostar 2017”
2018
kpt. Szymon Kuczyński za samotny rejs non-stop dookoła świata na s/y „Atlantic Puffin” oraz
kpt. Mariusz Koper za opłynięcie Antarktydy poniżej 60⁰ S na s/y „Katharsis II”.
2019
kpt. Joanna Pajkowska za rejs solo-non stop na s/y „Fanfan” – samotnie dookoła świata bez zawijania do portów trasą wokół trzech przylądków
Przesłanie twórców „Rejsu Roku”:
„Ustanawiając nagrodę „Rejs Roku”, pragniemy nadać szerszy rozgłos śmiałym polskim wyprawom jachtowym, pragniemy usatysfakcjonować najlepsze kluby żeglarskie, najśmielszych w danym sezonie kapitanów i ich załogi, pragniemy jachtom, których nazwy już dziś weszły do kronik polskiego żeglarstwa morskiego, dodać nowego splendoru, pragniemy wreszcie stworzyć nowy bodziec do następnych śmiałych wypraw, aby pokazywać światu biało-czerwoną banderę.”
„REJS ROKU – SREBRNY SEKSTANT”
Historia „Rejsu Roku” to w praktyce historia całego polskiego żeglarstwa morskiego od roku 1970. Listy laureatów, to kompletne listy najwybitniejszych polskich żeglarzy, którzy kiedykolwiek pojawili się na morzach.
50 lat „Rejsu Roku” to w statystycznym skrócie, uwzględniającym tylko laureatów głównych nagród – „Srebrnego Sekstantu” –
46 jachtów, 47 kapitanów, w tym 1 trzykrotnie i 8 uhonorowanych dwukrotnie, 20 wypraw dookoła świata, 15 rejsów polarnych, 12 startów w oceanicznych regatach, 3 kobiety, 4 żeglarzy polonijnych na najwyższym podium, 1 katamaran („Warta Polpharma”) i 1 jacht trójmasztowy („Zawisza Czarny”).
Inspiracja
Wszystko zaczęło się od Leonida Teligi, który w 1969 roku zakończył w Casablance swój, wymarzony od chłopięcych lat, wielki rejs dookoła świata. Jako pierwszy Polak i, jak lubiła podkreślać ówczesna prasa, „pierwszy Słowianin”.
Grupa dziennikarzy ówczesnego „Głosu Wybrzeża”, entuzjastów żeglarstwa, zorganizowała Telidze cykl spotkań na Pomorzu. Wielkie ich powodzenie podsunęło red. Tadeuszowi Jabłońskiemu myśl specjalnego honorowania kolejnych rejsów polskiej bandery sportowej. Wraz z redaktorami Zenonem Gralakiem i Kazimierzem Kołodziejem opracowali pierwszy regulamin dorocznych nagród za najwybitniejsze osiągnięcia naszych żeglarzy morskich – tak narodził się „Rejs Roku”. Minister żeglugi Jerzy Szopa poparł redakcyjną inicjatywę i ufundował główną nagrodę – odtąd pierwszym, wręczany jest „Srebrny Sekstant” – nagroda ministra kierującego resortem odpowiadającym za gospodarkę morską. Od 2009 roku patronem „Rejsu Roku” jest Prezydent Gdańska.
Pionierzy
Pierwszym laureatem został kpt. Andrzej Rościszewski, który na jachcie „Śmiały” opłynął, w pionierskim rejsie z zachodu na wschód, Islandię. Warszawski adwokat jest reprezentantem licznej rodziny polskich żeglarzy zafascynowanych północnymi akwenami. Uhonorowano także Aleksandra Kaszowskiego z Bydgoszczy za pierwsze polskie przepłynięcie Pentland Firth na s/y „Euros” i Teresę Remiszewską z Gdyni za pierwszy samotny rejs kobiecy po Bałtyku na s/y „Zenit”.
Poza północny krąg polarny popłynęli także laureaci „Rejsu Roku” w kolejnych dwóch latach. Spitsbergen i Jan Mayen Dariusza Boguckiego oraz harcerska wyprawa „Alfa” pod Bogdanem Olszewskim do Murmańska.
Kaphornowcy
Rok 1973 to wielkie rejsy oceaniczne polskich jachtów i potrójny atak naszych żeglarzy na osławiony Przylądek Horn. Pierwszym był Krzysztof Baranowski na „Polonezie”. Żeglarz w tymże roku zakończył swą wielką wyprawę dookoła świata, zapoczątkowaną rok wcześniej udziałem w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy.
Kolejno trawers Hornu pokonały bydgoski „Euros” i warszawski „Konstanty Maciejewicz”. Ten ostatni, jako pierwszy pod polską banderą, ze wschodu na zachód – przeciw wiatrom i prądom. Jury „Rejsu Roku” nie miało wątpliwości, komu przyznać najwyższe trofea. „Srebrny Sekstant” przypadł Krzysztofowi Baranowskiemu, drugie miejsce podzielili kapitanowie „Eurosa” na kolejnych etapach rejsu – Aleksander Kaszowski i Henryk Jaskuła.
Trzecim laureatem została załoga „Konstantego Maciejewicza”. Ani słowa o kapitanie. Tajemnica tkwi w uroku tamtych czasów. Kapitan Tomasz Zydler, który poprowadził atak na Horn i w drodze powrotnej doprowadził jacht do Kanału Kilońskiego, nie zamierzał wracać do peerelowskiego raju. „Wybrał wolność” jak to się wtedy mówiło. Natychmiast trafił na cenzuralny indeks, jego nazwisko na lata wypadło z żeglarskich zestawień. Dziś lista tych, którzy oglądali od południa groźną skałę, z pokładów kilkudziesięciu już jednostek żaglowych, zbliża się do tysiąca.
Pierwsi na wielkim kręgu
Pierwszym Polakiem był Leonid Teliga i jego „Opty”, w 1973 roku wielka pętlę zamknął Krzysztof Baranowski na „Polonezie”. W gronie znakomitych żeglarzy, wyjątkową pozycję zajmuje wyczyn Krystyny Chojnowskiej – Liskiewicz, która jako pierwsza kobieta na świecie, opłynęła samotnie na jachcie „Mazurek” glob ziemski, kończąc swą wyprawę w 1978 roku na Motławie. W dwa lata później Henryk Jaskuła na „Darze Przemyśla”, jako pierwszy Polak i jeden z pierwszych żeglarzy w historii światowego jachtingu, opłynął glob ziemski bez zawijania do portów na trasie Gdynia – Gdynia. Pierwszym rodakiem który opłynął dookoła świat bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód był kpt. Tomasz Lewandowski – „Srebrny Sekstant 2008” za rejs na jachcie „Luka”. Ostatnio do grona polskich wokółziemskich żeglarzy dołączyli Szymon Kuczyński, laureat „Rejsu Roku 2016 i 2018” oraz Joanna Pajkowska „Rejs Roku 2019”
Na regatowych trasach
Polskie żeglarstwo obecne było na największych ówcześnie światowych imprezach. Zygfryd Perlicki na „Copernicusie” i Zdzisław Pieńkawa na „Otago” reprezentowali polską banderę podczas pierwszych w historii światowego jachtingu załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów – XIX wiecznych, największych, najszybszych i ostatnich żaglowców handlowych w historii. Obaj kapitanowie otrzymali „Srebrne Sekstanty”.
„Srebrny Sekstant 1976” przypadł Kubie Jaworskiemu za znakomity wynik w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy. Powtórzył on sukces w kolejnym starcie w regatach przez Atlantyk Odnotowano wyczyny regatowe, m.in. Romana Paszke, którego załoga startująca na „Mk Cafe” w Admiral’s Cup 97 walnie przyczyniła się do zdobycia tego prestiżowego, zespołowego trofeum, później start w milenijnych The Race 2000 na „Warcie Polpharmie”, walka Jarka Kaczorowskiego ścigającego się z najlepszymi na trasie Mini Transat, czy spektakularny sukces Zbigniewa Gutkowskiego w regatach Velux 5 Oceans. Sukces regatowy i zwycięstwo Joanny Pajkowskiej w transatlantyckich regatach „Twostar 2017” uhonorowano także „Srebrnym Sekstantem”
Wokół biegunów
Pierwszym polskim żeglarzem, który próbował w 1975 roku sforsować Przejście Północno-Zachodnie był Dariusz Bogucki na specjalnie zaprojektowanym jachcie „Gedania”. Jednak polityka przeszkodziła wówczas w realizacji śmiałego zamiaru. Kanadyjczycy nie zezwolili na żeglugę jachtu z komunistycznego kraju wokół swoich północnych brzegów. Bogucki próbując mimo tego szczęścia na północy, został uprzejmie acz stanowczo zawrócony z trasy. Wyprawa w założeniu wokół obu Ameryk, zamieniła się w rejs poza oba kręgi polarne, docierając ówcześnie najdalej na północ i południe. Plan Dariusza Boguckiego udało się zrealizować dopiero w 2011 roku bydgoskim żeglarzom prowadzonym przez Bronisława Radlińskiego na jachcie „Solanus”.
A pionierskie pokonanie tej ekstremalnie trudnej trasy, przez francusko-polską wyprawę jachtu „Vagabond” w 1988 roku, uhonorowano trzema „Sekstantami”, przyznanymi kolejnym kapitanom wyprawy – Januszowi Kurbielowi, Wojciechowi Jacobsonowi i Ludomirowi Mączce. Główną nagrodę zdublowano za pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego. także w roku 2006, kiedy to uhonorowano nią kapitanów jachtów „Stary” i polonijnego „Nektona”.
Do polarnych pionierskich wyczynów lata 2013/2014 dopisały kolejne sukcesy – pierwsze polskie pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego oraz w kolejnym sezonie Północno-Zachodniego równoznaczne z zamknięciem okołobiegunowej pętli przez kpt. Ryszarda Wojnowskiego na jachcie „Lady Dana 44”. Dwa wybitne rejsy s/y „Selma Expeditions”, zrealizowane w jednym roku przez kpt. Piotra Kuźniara na wodach Antarktyki i Arktyki, to z kolei wizytówka sezonu 2015.
Rok 2018 – Stulecia Odzyskania Niepodległości – polscy żeglarze zaakcentowali wieloma wybitnymi wyprawami – wyjątkowo dwie z nich, o randze międzynarodowej, Jury uhonorowało najwyższymi trofeami – Srebrnymi Sekstantami. Samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów Szymona Kuczyńskiego i ekstremalna wyprawa dookoła lodowego kontynentu Antarktydy Mariusza Kopera uznano Rejsami Roku 2018.
To tylko skrót – szkic sygnalizujący obszerność dorobku zapisanego w historii polskiego żeglarstwa morskiego akcentowanego w tradycyjnym terminie nagrodami „Rejsu Roku”.
Aleksander Gosk
koordynator projektu
„Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
