To była niecodzienna uroczystość, uczestniczyli w niej 23 bm. liczni goście, a także dzieci i młodzież ze szczecińskich Kół Edukacji Morskiej. Okazją tą było „wodowanie” …monety NBP, rzeczywiście wg morskiego ceremoniału, na pokładzie ORP „Lublin” z 8 Flotylli Obrony Wybrzeża ze Świnoujścia, a wszystko przy Wałach Chrobrego w Szczecinie. Bohaterką wydarzenia była trzecia z ośmiu monet zaplanowanych z serii „Okręty Polskie”, wydanych przez NBP, dwie poprzednie – ORP „Błyskawica” i ORP „Orzeł” – wodowane były swego czasu w Gdyni i w Warszawie, tym razem Szczecin był gospodarzem chrztu monety „Lekki Krążownik „DRAGON”, o nominale 2 zł. Jej „ojcem chrzestnym” był przedstawiciel NBP, który najpierw pokropił monetę wodą morską – przy pomocy białej róży – a następnie rzeczywiście zwodował czyli wrzucił do Odry okolicznościowy certyfikatem, zamknięty w butelce. Na razie nikt po nią nie wyskoczył za burtę, chociaż na jej znalazcę czeka specjalna nagroda. My również mamy taką monetę… Po części oficjalnej była okazja do zwiedzania okrętów ORP „Lublin” i ORP „Necko”, oraz wystawy „Polskie Okręty Wojenne w II wojnie światowej”. Na chętnych czekała też gra planszowa w …okręty.
***
Krótka lekcja historii…
Lekki krążownik „Dragon” był pierwszym tej klasy okrętem bojowym polskich sił morskich, zbudowanym w latach 1917–1918 przez stocznię Scott’s Shipbuilding w Greenock, dla brytyjskiej marynarki wojennej. Był prototypem serii ośmiu krążowników lekkich typu „D”. Okręt został przejęty przez Polską Marynarkę Wojenną 15 stycznia 1943 r., a 20 lutego 1944 r. wyszedł w pierwszy rejs bojowy pod polską banderą wojenną, na Morze Norweskie, w zespole dalekiej osłony konwoju „JW-57” idącego do Murmańska, potem „RA-57” powracającego stamtąd. Na początku marca 1944 r. okręt wrócił do Scapa Flow, po czym w składzie brytyjskiej 10. Eskadry Krążowników, do której został przydzielony, rozpoczął przygotowania do wzięcia udziału w operacji lądowania wojsk sprzymierzonych w Normandii. Zadaniem eskadry było artyleryjskie wsparcie lądowania sił alianckich i obezwładnienie niemieckiej obrony francuskiego wybrzeża. Od 6 czerwca do 8 lipca 1944 r. ORP „Dragon” ochraniał wschodnie skrzydło lądujących wojsk, bombardując w rejonie Caen niemieckie umocnienia i baterie artylerii nadbrzeżnej oraz kolumny wojsk niemieckich przemieszczające się wzdłuż wybrzeża.
Dnia 8 lipca 1944 r., około godziny 5.00, ORP „Dragon” został storpedowany i ciężko uszkodzony przez niemiecki miniaturowy okręt podwodny (tzw. żywą torpedę) typu „Neger”, a w wyniku silnej eksplozji śmierć poniosło 37 członków załogi, a 14 zostało rannych. Zniszczenia krążownika były rozległe, ale początkowo zamierzano go uratować. Ostatecznie podjęto decyzję o osadzeniu okrętu na dnie, w rejonie odcinka inwazyjnego „Sword” w Normandii. Później wrak krążownika stał się elementem głównego falochronu portu „Mulberry”.
Tekst i zdjęcia: Wiesław Seidler
