30 września 2017 roku odbyło się w Książnicy Pomorskiej spotkanie z „Leksykonem żeglarstwa i sportów wodnych Pomorza Zachodniego” oraz zachodniopomorskim żeglarstwem, wioślarstwem i kajakarstwem.
Uczestniczyło w nim około 100 osób, w tym Prezydent Szczecina Piotr Krzystek, dyrektor Książnicy Pomorskiej Lucjan Bąbolewski, prezes Zachodniopomorskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego Zbigniew Zalewski, prof. dr hab. Tadeusz Białecki, dr hab. Paweł Gut kierownik oddziału Materiałów archiwalnych wytworzonych do 1945 roku Archiwum Państwowego w Szczecinie, komandorzy klubów żeglarskich, wielu kapitanów i żeglarzy.
„Leksykon żeglarstwa i sportów wodnych Pomorza Zachodniego”, to pierwszy polski leksykon opisujący regionalne sporty wodne. Szczególne miejsce w nim poświęcono pomorskiemu żeglarstwu, od ponad półwiecza najdynamiczniej rozwijającej się dziedzinie sportu w regionie. Leksykon to próba zapisania tego, co pozostało po działalności ludzi zamieszkujących Pomorze Zachodnie od czasów założenia niemieckiego Stowarzyszenia Szczecińskich Wioślarzy i Żeglarzy, aż do czasów współczesnych. Nie brakuje w nim również chociażby historii regat The Tall Ships Races, informacji o południowym wybrzeżu Bałtyku w kartografii nowożytnej (XV– XVIII wiek), zeesenboot’ach – pomorskich łodziach rybackich, dziejach żeglarstwa niemieckiego na Pomorzu do 1945 roku, znaczących rejsach polskich żeglarzy z Pomorza Zachodniego, które odbyły się w latach 1947–2017, wypadkach czy awariach morskich jachtów z Pomorza Zachodniego od 1945 do 2010 roku.
Redaktorem i wydawcą jest żeglarz i historyk zachodniopomorskiego żeglarstwa – Piotr Owczarski. Książka ukazała się we współpracy z Urzędem Miasta. Leksykonowi temu patronują: Marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz, Prezydent Szczecina Piotr Krzystek, Rektor Uniwersytetu Szczecińskiego prof. dr. hab. Edward Włodarczyk, Dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie dr Lech Karwowski, Dyrektor Książnicy Pomorskiej Lucjan Bąbolewski. Patronat objął także nasz Zachodniopomorski Okręgowy Związek Żeglarski, Mesa Szczecińska Bractwa Wybrzeża i YACHT KLUB POLSKI SZCZECIN.
W trakcie spotkania Piotr Owczarski przedstawił uczestnikom okoliczności powstania „Leksykonu żeglarstwa i sportów wodnych Pomorza Zachodniego” oraz jego poszczególne części. Książka ta zawiera 11 rozdziałów, a w nich 528 haseł szczegółowych, 359 fotografii, 28 rysunków, 97 zeskanowanych dokumentów, 19 tabel w tekście, 39 map oraz bibliografię i literaturę zawierającą 1955 pozycji. umieszczonych na blisko 800 stronach. Na końcu leksykonu zamieszczono dodatek, gdzie między innymi zostały opublikowane artykuły dotyczące kartografii południowego wybrzeża Bałtyku i dziejów żeglarstwa niemieckiego oraz polskiego na Pomorzu.
Część prelekcyjną zakończył Piotr Owczarski przedstawiając informacje zarówno dotyczące leksykonu, jak i historii żeglarstwa polskiego na Pomorzu Zachodnim. Zaprezentował on zgromadzonym zniszczenia powojennego Szczecina, jako początek drogi rozwoju naszego żeglarstwa i działań pionierów tej dyscypliny sportu oraz rekreacji. Później pokazał pionierów żeglarstwa polskiego na Pomorzu Zachodnim, zarówno ich wizerunki utrwalone na zdjęciach, jak i na filmie Polskiej Kroniki Filmowej z 1951 roku. Uczestnicy zobaczyli pierwsze jachty polskie na Pomorzu, w tym te które przeszły do historii nie tylko regionalnego, ale także tego polskiego żeglarstwa. Ciekawym materiałem historycznym była prezentacja najstarszych regat w Polsce: Regat Jesiennych o Błękitną Wstęgę Jeziora Dąbie, Międzynarodowych Regat Gryfa Pomorskiego, Bałtyckich Regat Samotników o Puchar „Poloneza” oraz międzynarodowych – OSTAR i MINI-TRANSAT. Na koniec omówił także znaczące rejsy żeglarzy z Pomorza Zachodniego oraz działy kajakarstwo i wioślarstwo. Zgromadzeni obejrzeli wiele zdjęć i usłyszeli także archiwalne głosy znanych kapitanów: Konstantego Maciejewicza, Kazimierza „Kuby” Jaworskiego i Ludomira Mączki. Zobaczyli także mapę Mare Dambiensis.
Na koniec Piotr Owczarski podziękował osobom zaangażowanym w zebranie materiałów historycznych umieszczonych w książce oraz tym, którzy brali udział w przygotowaniu jej wydania. Osobne podziękowania skierował dla Pana Piotra Krzystka prezydenta Szczecina, dziękując mu za otwarcie miasta na morze oraz wsparcie wydania tej publikacji.
Książka jest publikacją transgraniczną, swym terytorialnym zasięgiem obejmuje niemiecką i polską część dawnego Pomorza, dzisiejszego Pomorza Zachodniego i Pomorza Przedniego (Vorpommern), Po polskiej stronie opisuje sporty wodne zarówno z części szczecińskiej, jak i koszalińskiej Pomorza Zachodniego.
Janusz Charkiewicz
