Zrównoważenie żaglowe – najbezpieczniejszy sposób na żeglowanie
Mniej doświadczeni żeglarze jako swoje pierwsze jachty
przeważnie wybierają małe turystyczne jednostki. Brakowi doświadczenia
towarzyszy często niewiedza o prostych i nie skomplikowanych technicznie
sztuczkach związanych ze zrównoważeniem żaglowym. Poniżej znajdziecie kilka podstawowych rad przydatnych
w tej materii.
Na łatwe i przyjemne zachowanie się małego jachtu ma duży wpływ
jego odpowiednie zrównoważenie żaglowe. Jacht pozostaje w równowadze kursowej,
kiedy po puszczeniu rumpla łódź utrzymuje swój kurs lub wymaga jedynie delikatnego
naprowadzenia na pożądany kurs. W przeciwnym wypadku mówimy o złym
zrównoważeniu jachtu. Dzieli się ono na dwie odmienne sytuacje. Pierwsza z nich
to zjawisko zawietrzności –dzieje się tak wtedy, kiedy po puszczeniu rumpla lub
koła sterowego łódź skręca w kierunku zgodnym z kierunkiem wiatru (czyli
„odpada”). Druga z nich to zjawisko nawietrzności(znacznie częstsze), czyli
sytuacja, kiedy jacht pomimo neutralnego położenia steru skręca w kierunku przeciwnym
do kierunku wiatru (czyli „ostrzy”).
Zrównoważenie małego jachtu jest trudnym zadaniem. Najlepszym
rozwiązaniem byłoby takie wyważenie łódki, żeby miała jedynie lekką tendencje
do nawietrzności. W ten sposób, jeśli z jakiekolwiek powodu wypuścisz z ręki
rumpel, Twoja łódź powoli zacznie wyostrzać do wiatru i zwolni. Żeglowanie zbyt
nawietrzne lub zbyt zawietrzne utrudnia kontrolowanie jachtu, a także obciąża nadmiernie
całą konstrukcję jachtu, i niepotrzebnie męczy sternika.
Na zrównoważenie mają wpływ m.in.: pozycja masztu, jego
odchylenie, powierzchnia i nastawienie żagli do wiatru, a także pozycja miecza (
w jachtach balastowych niewiele możemy tu zmienić).
Pozycja masztu
W przypadku nowszych, małych jachtów, które często mają
regulowaną stopę masztu, możesz go przesunąć. Jeśli jacht nadmiernie „odpada”
czyli dziób skręca w kierunku zgodnym z kierunkiem wiatru, przesuń maszt ku rufie. Jeśli jacht nadmiernie
„ostrzy”, czyli dziób skręca w przeciwnym kierunku niż kierunek wiatru, przesuń
go ku przodowi.
Jeśli maszt jest przymocowany „na sztywno”, możesz spróbować
zmienić jego kąt nachylenia. Zmiana kąta nachylenia masztu pozwoli osiągnąć
podobne efekty jak w przypadku jego przesunięcia. Jeśli łódka “odpada”, możesz nieco
pochylić maszt w kierunku rufy (wybrać achtersztag, poluzować sztag), jeśli
“ostrzy”, pochyl go w kierunku dziobu (wybierz sztag, poluzuj achtersztag).
Powierzchnia i ustawienie żagla względem wiatru
Żeby zmniejszyć nawietrzność, użyj mniejszego grota lub zrefuj
go, jednocześnie zmień przedni żagiel (foka, genuę) na większy. Pomóc może też
lekkie wyluzowanie grota i lekkie przebranie (czyli za mocne wybranie) żagla
przedniego.
Pozycja miecza
Podnoszenie miecza powoduje wzrost nawietrzności poprzez
przesunięcie do tyłu punktu oporu, ale tylko w przypadku mieczów obrotowych. W
przypadku miecza szybrowego w zasadzie zwiększy się tylko dryf jachtu. .
Ważne jest, żeby każdy z proponowanych sposobów testować przez
pewien okres czasu. To pozwoli Ci na sprawdzenie poszczególnych ustawień w
różnych warunkach i sytuacjach. Próbuj tych zmian pojedynczo – jeśli któraś z
nich nie sprawdza się, wróć do pierwotnej pozycji i spróbuj kolejnej.
Pamiętaj, że jacht należy wytrymować tak, by pozostała niewielka
nawietrzność –redukuje ona obciążenie konstrukcji jachtu oraz zmniejsza
zmęczenie sternika.
