Jednostki miary stosowane w nawigacji w znacznym
stopniu różnią się od tych stosowanych przez nas na codziennie. Rozróżniamy
wśród nich:
– długość – to jest: odległość, wysokość oraz głębokość
– prędkość
– kąt (tylko częściowo, określany mianem kierunku)
Najbardziej popularną, a zarazem najczęściej
stosowaną jednostką jest mila morska. To właśnie ona pozwala
określić odległość. Mila morska wynosi 1852 m i równa się
długości jednej minucie wielkiego koła. Kabel (kbl)
natomiast stanowi 1/10 część mili morskiej i równy jest 185,2 m.
Rzadziej znajdują
zastosowanie angielskie miary długości, a mianowicie sążeń =
18288m którego 1/6 część stanowi popularna niegdyś stopa
= 0,3048m (1 ft
= 12 cali
= 30,48 cm
= 1/3 jarda). Zarówno sążeń jak i stopa służą do określania głębokości,
sama zaś stopa jest wyznacznikiem wysokości. Należy dodać, że
niezależnie od miar brytyjskich występują również miary metryczne. Jednostką
służącą do pomiaru prędkości są węzły, które wskazują prędkość
jednostki pływającej przebywającej odległość jednej mili morskiej w przeciągu
godziny zegarowej: 1węzeł = 1Mm/h
Kierunek, to inaczej ujmując linia prosta przebiegająca
przez miejsce obserwacji, w którym przebywa obserwator, i punkt obserwowany,
lub miejsce do którego zmierza statek. Kierunek określamy dzięki kątowi
jaki dzieli go od innego kierunku, będącego naszym punktem
odniesienia. Zazwyczaj jest to północna część stycznej do południka w miejscu
obserwacji.
Kierunek zwykle określany jest
przy pomocy stopni lub rumbów, będących 1/32
częścią kąta pełnego. W ostatnim czasie rumby stosowane są do
określania kierunków prądów i wiatru oraz do wskazania przybliżonego położenia
obiektu na morzu.
Charakterystyczne dla określania wiatru jest
kierunek, z którego wieje. W przypadku prądu mamy do czynienia z odwrotną zależnością,
określa się go według kierunku w którym płynie. Poza rumbami zwykle do
wyznaczania kiarunku używa się popularne stopnie i tzw. trzy systemy
określania kierunków:
– okrężny (0 – 360°)
– mierzony jest od kierunku północnego (000°) poprzez wschodni (090°),
południowy (180°) i zachodni (270°) a skończywszy na 360°.
– połówkowy (0 – 180°) – kierunki liczy się
od północy (000°) do 180° przez wschód lub zachód w zależności od położenia
punktu będącego wyznacznikiem określonego kierunku.
– ćwiartkowy (0 – 90°) – mamy do czynienia z
liczeniem kierunku od północy (000°N) lub południa (000°S) do 090°, w prawo lub
w lewo, w zależności od tego, przez którą ćwiartkę okręgu przechodzi określony
kierunek.
Autor: Marek Ostasz
Publikacja za zgodą autora, artykuł ukazał się na
stronie: http://marynistyka.pl/nawigacja/218-podstawowe-jednostki-miar-w-nawigacji.html
