To, że lornetka jest niezbędna na pokładzie nie podlega dyskusji. Zarówno na pokładzie morskiego jachtu, małej motorówki czy wędkarskiej łodzi lornetka być powinna z dwóch względów: bezpieczeństwo (nawigowanie, obserwacja, rozpoznawanie przeszkód i zagrożeń) oraz rozrywka (podziwianie krajobrazów, podglądanie natury i nieba a może i uroczych widoków na plaży..).
Na rynku wybór lornetek przysporzyć może o ból głowy, zatem w tym artykule przedstawimy najbardziej istotne informacje na temat lornetek turystycznych, lornetek do obserwacji przyrody oraz kilka słów o tym, jaką lornetkę żeglarską wybrać.
Kilka czynników jest istotnych:
Cena lornetki – ile musimy wydać?
W przypadku lornetek żeglarskich, czyli takich które najlepiej sprawdzą się na wodzie, mówimy o zakresie od kilkudziesięciu złotych do ponad 7 tysięcy – optimum jak zwykle mieści się pomiędzy tymi wartościami, a bardzo dobrą lornetkę żeglarską można kupić za kilkaset złotych. Należy pamiętać o tym, że niezależnie od tego jaką lornetkę żeglarską wybierzemy, sprawdzi się ona świetnie również w innych zastosowaniach – do obserwacji przyrody, na wyciecze w górach czy np. podczas wypoczynku w marinie do obserwacji zatoki. Dlatego warto dołożyć kilkadziesiąt czy kilkaset złotych do dobrej lornetki.
Charakterystyka lornetki żeglarskiej
Tu temat jest już dłuższy. Zacznijmy od magicznych oznaczeń typu: 7 x 50, 10 x 40, 20 x 60 itp. Pierwsza liczba określa powiększenie lornetki, druga zaś aperturę, czyli średnicę obiektywów (soczewek widocznych z przodu lornetki) wyrażoną w milimetrach. Najpopularniejsze lornetki w żeglarskich sklepach to 7 x 50 to zatem siedmiokrotne powiększenie przy soczewkach o średnicy 50 mm. Co ważne przy danym powiększeniu, większa średnica soczewek (obiektywów) daje w rezultacie jaśniejszy obraz (co ważne m.in. przy obserwacjach o zmroku i brzasku, przy ograniczonym oświetleniu czy obserwacji nieba). Równocześnie, im większa apertura, tym większe są wymiary lornetki i jej ciężar – co też jest bardzo ważne w sportach wodnych. Do tego im większe jest powiększenie lornetki, tym bardziej obraz będzie nam się trząsł, gdyż nawet niewielkie drżenie rąk przenoszone jest na lornetkę i dodatkowo potęgowane przez powiększenie. Z drugiej jednak strony, większe powiększenie pozwala na dostrzeżenie szczegółów dokładniej i plastyczniej, niż przy obserwacjach lornetką o niewielkim powiększeniu. Dlatego zazwyczaj rekomenduje się lornetki o powiększeniu nie większym niż 10 razy, jeżeli planujemy obserwacje z ręki. Przy większych powiększeniach i średnicy soczewek konieczny będzie już statyw.
Przeznaczenie lornetki żeglarskiej – czy nadaje się tylko na wodę?
Morska nawigacja i obserwacja, jeziorkowe podziwianie natury, a może podglądanie ptaków podczas eksploracji kolejnej wyspy? Wszędzie ważne będzie, czy lornetka jest poręczna, ergonomiczna – zatem musimy pójść na kompromis w zakresie jakości i powiększenia obrazu. Ważne, żeby lornetka mogła dobrze funkcjonować w wilgoci i szybko zmieniającej się atmosferze. Bardzo pomoże tutaj wypełnienie wnętrza lornetki azotem, który zapobiegnie parowaniu szkieł, wodoodporność i oczywiście pływalność lornetki, którą często zapewnia dołączony do niej pasek o odpowiedniej wyporności, dzięki której zawsze wyłowimy nasz optyczny skarb. Na jachcie najlepiej sprawdzi się lornetka o tych cechach i charakterystyce szkieł 7×50. Dodatkowo na jachcie morskim koniecznie należy zainwestować w lornetkę z wbudowanym namiernikiem kompasowym, który doskonale sprawdza się w nawigacji i obserwacji innych statków, ponieważ na podstawie obserwacji namiaru możemy szybko i pewnie określić ryzyko kolizji na długo przed nadmiernym zbliżeniem się.
Jaka lornetka do obserwacji przyrody?
A jeżeli po zejściu na ląd lubisz eksplorację terenu przyda ci się dodatkowo lornetka o zwartej konstrukcji, lekka i niewielka, a przy tym odporna na wstrząsy i być może wodoszczelna. Najprawdopodobniej wybór padnie na którąś z lornetek o powiększeniu 8 – 10 i aperturze między 24 a 40 mm, o polimerowej bądź polimerowo – szklanej optyce i laminatowym lub plastikowym korpusie. A może i większa lornetka ze statywem do obserwacji przyrody.
Jaką wybrać lornetkę? Dodatkowe cechy
Oczywiście, powiększenie i apertura lornetki to nie jedyne ważne jej cechy, liczą się jeszcze:
- odsunięta źrenica (eye relief) – źrenica wyjściowa jest nieco przesunięta od okularu, dzięki czemu nie ma potrzeby przykładania oka bezpośrednio do soczewki, można zaś lornetkę trzymać w niejakim oddaleniu od twarzy
- antyrefleks – poprawia kontrast obrazu i sprawność optyczną lornetki; różne barwy warstw wpływają na zakres zastosowań, jedne są lepsze do obserwacji dziennych, inne astronomicznych itp.
- konstrukcja mechaniczna, czyli precyzja wykonania, jakość wykończenia, odporność na wstrząsy, precyzyjność ustawienia ostrości etc.
- sprawność optyczna lornetki
- jakość użytego szkła
- korekcja barw (aberracji chromatycznej)
- jakość obrazu w polu widzenia (zwłaszcza na brzegach obraz może być zniekształcony; widoczne jest to głównie przy obserwacjach astronomicznych, gdy mamy do czynienia z punktowymi źródłami światła, jakimi są gwiazdy).
Podsumowanie – jaką lornetkę wybrać?
Wybór lornetki żeglarskiej często sprowadza się do ceny jaką jesteśmy w stanie zaakceptować – np. popularne i dość drogie lornetki Steiner cechują się swoją najwyższą jakością, ale modele żeglarskie z przedziału 500-1500 zł mają naprawdę wystarczającą jakość dla wodniaków. Ważne, żeby bez lornetki nie wyruszać na wodę. Jest ona na liście „must have” obok latarki, noża i multi-tool’a… a lista ta jest tym dłuższa im trudniejszy jest akwen, po którym pływamy.
Krystian Szypka – Instruktor żeglarstwa morskiego
