O trwałości takielunku nie decyduje jedynie rodzaj użytych materiałów, konserwacja i warunki eksploatacji. Równie ważne są zastosowane rozwiązania konstrukcyjne, ich dostosowanie do specyfiki materiałów oraz właściwy dobór wytrzymałości konstrukcji. Nie ocenimy tu stosowanych rozwiązań, lecz tylko zwrócimy uwagę na kilka zasad podstawowych.
Prawidłowo zaprojektowany i wykonany takielunek nie łamie się pod wpływem uderzenia wiatru i przez wiele lat pracuje bezawaryjnie. Podobnie dzieje się ze sterami i innymi elementami jachtu. By jednak nie stracić masztu lub steru w morzu, niektóre elementy wykonane ze stali nierdzewnych musimy okresowo wymieniać.
Zalecane okresy eksploatacji takielunku stałego
Takielunek, może wymagać wymiany nawet gdy wydaje się w pełni sprawny. Poniższe dane należy traktować jako orientacyjne. Każdy jacht ze względu na konstrukcję oraz intensywnośc i warunki eksploatacji jest przypadkiem indywidualnym.
- Wanty i sztagi na jachcie turystycznym powinniśmy wymieniać :
– jeżeli jacht żegluje po Bałtyku to nie rzadziej niż co 25 lat,
– jeżeli jacht żegluje po morzach o większym zasoleniu to nie rzadziej niż co 15 lat, - Wanty i sztagi na jachcie regatowym – takielunek jest silnie obciążony i zazwyczaj dobranym z niewielkim współczynnikiem bezpieczenstwa by był jak najlżejszy. Wanty i sztagi powinniśmy wymieniać :
– jeżeli jacht żegluje po Bałtyku to nie rzadziej niż co 15 lat,
– jeżeli jacht żegluje po morzach o większym zasoleniu to nie rzadziej niż co 10 lat,
Podane czasy użytkowania takielunku można wydłużać gdy olinowanie zostało istotnie przewymiarowane w stosunku do wartości obliczeniowych.
Wanty i sztagi ze stali ocynkowanej
Stosowane są dzisiaj niezwykle rzadko, współczesne takielunki wymagają przeważnie want strunowych. Końcówek, ze względu na możliwość wystąpienia korozji elektrochemicznej, nie zaciskamy lecz je szplajsujemy. Rdzeń nasączamy woskiem. Zużycie liny jest zauważalne. Cynkowe pokrycie ciemnieje, później znika. Pojawiają się pierwsze przerdzewiałe druty. Nierdzewna strunówka pęka „niespodziewanie”, zazwyczaj przy zaprasowanej końcówce. Tu widzimy, że już czas wymienić wantę lub sztag. Żywotność stalówek ocynkowanych na silnie zasolonych akwenach nie jest wielka. Zazwyczaj wynosi kilka lat. Na wodach słodkich lub nisko zasolonych, np. Zalew Szczeciński, stalówki ocynkowane mogą zachowac prawidłowe parametry przez ok. 50 lat.
Maszty drewniane
Praktycznie nie ulegają zmęczeniu. Gdy są chronione przed korozją biologiczną i własciwie zaprojektowane to o ich trwałosci decyduje czas starzenia spoin. Maszt należy wymienic gdy zaobserwujemy rozklejanie elementów. Często trwałość masztow drewnianych, gdy były dobrze konserwowane, przekracza 50 lat.
Maszty aluminiowe
Maszty aluminiowe należy zabezpieczyć przed korozją elektrochemiczną za pomocą podkładek z tworzywa sztucznego pod okuciami ze stali nierdzewnej. Pasywacja powierzchni nie jest trwałym zabezpieczeniem masztu. Stop ma strukturę porowatą. Najpóźniej po dwudziestu latach użytkowania dobrze jest zdemontować okucia i cały maszt pomalować.
Maszty na jachcie turystycznym jeżeli nie są gięte i maja odpowiedni nadmiar wytrzymałości, by nie złamały się zmęczeniowo, mogą nie wymagać wymiany.
Maszty jachtów regatowych i regatowo-turystycznych, zazwyczaj gięte i dobrane blisko granicy wytrzymałości należy oceniać indywidualnie. Jednak okres ich użytkowania nie powinien przekraczać 20-25 lat.
Okucia i ściągacze powinny być tak dobrane, by nie ulegały zmęczeniu i korozji naprężeniowej.
Janusz Maderski
Za zgodą: maderskiyachts.alpha.pl
.jpg "UŁOŻENI Z FALĄ")
